Η αρχιτεκτονική του ιστορικού κέντρου της πρωτεύουσας παρουσιάζει στοιχεία ενδιαφέροντος, λαμπρά δείγματα της σύγχρονης ελληνικής δημιουργικότητας σε συνύπαρξη με τις ιέρειες του παρελθόντος. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν αντικρίζουμε και ατυχείς γραφές. Η κτιριακή σύνθεση του κέντρου της αρχαίας πόλης στέκεται ατάραχη, άφωνη και έτσι, δυστυχώς, αδιάφορη πολλές φορές, αδικημένη από το ίδιο της το αστικό περιβάλλον. Υπάρχει πληθώρα κτιρίων εδώ, με αξιόλογο σχεδιασμό, με ενδιαφέρουσες αλλά ξεχασμένες ιστορίες, ένα μουσείο υπαίθριο, πιο δελεαστικό από τα μουσεία που τόσο αποφεύγει η γενιά μας.Η ιστορική (αρχιτεκτονική) κληρονομία της πόλης είναι ένας από τους λόγους που την καθιστούν ελκυστική σε κατοίκους και επισκέπτες. Η ανθρώπινη πολυφωνία της μεταφράζεται σε αρχιτεκτονική πολυφωνία, άλλοτε με θετικό, άλλοτε με αρνητικό πρόσημο.

Ένας συνειδητός περίπατος στα στενάκια της μας πείθει. Εδώ, παρέχονται πληροφορίες για κτίρια τοποθετημένα πάνω σε μια διαδρομή από το όριο της οδού Πανεπιστημίου (ή οδού Βενιζέλου), με σημείο εκκίνησης το μετρό Πανεπιστήμιο,προς τον Λυκαβηττό (σημαίνονται στον χάρτη).

 

Α: ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΑΡ ΝΟΥΒΟ (ΣΙΝΑ 46)

Χτισμένο τη δεκαετία του 1920, είναι δύσκολο να μείνει αδιάφορο για έναν περαστικό το εν λόγω κτίριο, όσο είναι μέρα τουλάχιστον. Ένα ”ζωντανό” κτίριο, φαντάζει παραμυθένιο ανάμεσα στις ”γυμνές” μοντέρνες επιφάνειες που το πλαισιώνουν. Η αντίθεση εντείνεται λόγω της προσκόλλησης του με τα διπλανά κτίρια. Ένα αρ νουβό δημιούργημα (βλέπε Antoni Gaudi), αλλά όχι αμιγώς αρ νουβό, λόγω των εμφανών νεοκλασικών επιρροών στην πρόσοψη του (μοναδική δημόσια όψη). Τέλος, την δεδομένη ημέρα δεν υπήρχαν σημάδια χρήσης του αλλά η συντήρηση της πρόσοψης του τουλάχιστον κρίνεται άριστη.

 

Β: ΣΚΛΗΡΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ (ΣΙΝΑ 51)

Το νέο κτίριο του Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, επέκταση επί του αρχικού, ολοκληρώνεται το 1976. Στο κτίριο φιλοξενείται και μέρος της Γαλλικής Πρεσβείας, γεγονός που αποτρέπει την απόδοση της ταυτότητας του κτιρίου μέσω φωτογραφικού υλικού. Οι πτέρυγες του κτιρίου έχουν θέα προς το εσωστρεφές όμορφο αίθριο, το οποίο συναντά ο επισκέπτης κατά τη δημόσια είσοδο του στο Ινστιτούτο. Στις χρήσεις του τριώροφου κτιρίου συνδιαλέγονται ένα αμφιθέατρο, ένα καφέ, εργαστήρια, αίθουσες προβολών, γραφεία, ξενώνας… Ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί ο ”σχισμένος” τοίχος από  σκυρόδεμα στο όριο του δρόμου, με τις οπές και τα γλυπτά τα οποία εμφανίζει ”μέσα” του.

 

 

 

Γ: ONE ATHENS (ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ 24)

Αρχιτέκτονες

Kωνσταντίνος Δοξιάδης (1913-1975)
Tίτος Kουραβέλος (1921- )
Aρθούρος Σκέπερς (1912-2000)

Το κτίριο του αρχιτέκτονα Δοξιάδη, χαρακτηρισμένο από το Υπουργείο Πολιτισμού ως μνημείο το 2010 λόγω της υψηλής του αρχιτεκτονικής αξίας, είναι φορτισμένο με ιστορίες από τη δεκαετία του 1960. Ολοκληρώθηκε το 1961, σε μπρουταλιστικό λεξιλόγιο. Το εμβληματικό κτιριακό συγκρότημα στέγαζε τις Σχολές Δοξιάδη, πηγή μόρφωσης πολλών σχεδιαστών, διακοσμητών, συντηρητών κ.ά., πάνω από 25.000 απόφοιτων σε αριθμούς. Ένα σημείο συνάντησης δημιουργών, μια αρχιτεκτονική καινοτομία σε ιδανικό τόπο. Η σχολή και οι εξαίρετοι διδάσκοντες προσέφεραν στους μαθητευόμενους πλούσιες γνώσεις, απαραίτητη βάση για την εργασιακή εμπειρία.

Οι μετέπειτα χρήσεις του κτιρίου ποικίλουν στα χρόνια που πέρασαν. Τελικώς, το 2014 επανοικοδομείται εσωτερικά προκειμένου να επαναχρησιμοποιηθεί ως συγκρότημα κατοικιών(ONE ATHENS). Η εσωτερική φύση του αλλάζει ριζικά, διατηρώντας τις βασικές αρχιτεκτονικές επιλογές, όπως οι σπειροειδείς σκάλες και το αίθριο. Η εικόνα των εξωτερικών όψεων του έχει αλλάξει πλέον πλήρως.

 

Δ: ΝΗΣΙΩΤΙΚΗ ΟΙΚΙΑ

Αρχιτέκτων

Δημήτριος A. Φωτιάδης (1894-1974)

Ένα νησιώτικο σπίτι στην καρδιά της Αθήνας μόνο θαυμασμό μπορεί να προκαλεί. Οι σμιλευμένες κατάλευκες καμπύλες, μια σύνθεση ασύμμετρων όγκων, έχουν αμιγώς Μυκονιάτικες επιρροές αλλά και μια μοντερνιστική απλότητα. Καθώς πρόκειται για ιδιωτική κατοικία, η φύτευση συμβάλλει στην αίσθηση της ασφάλειας και εσωστρέφειας που της αρμόζει. Διακρίνεται φανερά η συγκρατημένη εισχώρηση της φύσης σε δώματα, μικρά υπόστεγα, ελεύθερους χώρους, και η χρωματική αντίθεση λευκού-μαύρου και πράσινου. Χτίστηκε το 1933-1935 ως η έπαυλη τού πρέσβη Aργυρόπουλου.

 

Ε: ΝΑΟΣ ΠΟΛΥΟΥΧΟΥ (ΣΚΟΥΦΑ 34)

_ΑΓΙΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ

Άγιος πολυούχος των Αθηνών και προστάτης των δικαστικών, ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης τιμάται υπό αυτό το νεομπαρόκ ναό στην οδό Σκουφά 34, στην καρδιά του Κολωνακίου. Νεομπαρόκ διότι ο σχεδιασμός του δρομολογείται το 1923 σε σχέδια του Αναστάσιου Ορλάνδου, αρχιτέκτονα, βυζαντινολόγου και μέλους της Ακαδημίας Αθηνών.

Η διακόσμηση του εσωτερικού είναι έργο του αρχιτέκτονα Γεωργίου Νομικού και η ιστόρηση από τον επιφανή ζωγράφο Σπύρο Βασιλείου, την περίοδο 1935-1939. Όλα τα ξυλόγλυπτα αποδίδονται στον ξυλογλύπτη εκκλησιαστικών επίπλων Θεοφάνη Νομικό. 

 

Ας σημειωθεί πως ο εν λόγω ναός κτίσθηκε στη θέση μικρού ναού επ’ ονόματι του Αγίου, που κατεδαφίστηκε το 1900.

Ο ελεύθερος χώρος γύρω από τον ναό επιχειρεί να αναδείξει τη μεγαλοπρέπεια του, και το επιτυγχάνει, παρά τις ατυχείς αστικές εγκαταστάσεις που πλαισιώνουν τις θεάσεις του (βλέπε περίπτερο). Ο ναός είναι σταυροειδής εγγεγραμμένος με μεγάλο τρούλο, σε νεομπαρόκ ρυθμό, θυμίζει όμως και αναγέννηση, όπως είναι λογικό, εφόσον το μπαρόκ διαδέχθηκε την Αναγέννηση και ως εκ τούτο δανείστηκε πολλά στοιχεία της. 

 

 

Η ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΤΡΙΛΟΓΙΑ

Ή ναοί της μάθησης:

Ακαδημία – Πανεπιστήμιο – Βιβλιοθήκη

Αναφορά στην τριλογία που συναντά κανείς στις εξόδους του μετρό ”Πανεπιστήμιο”, επί της οδού Πανεπιστημίου.

Σε ποίο κτίριο αντιστοιχεί η κάθε εικόνα;

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΘΗΝΩΝ

Περισσότερες ιστορικές πληροφορίες εδώ:

http://www.in2life.gr/features/notes/article/262384/panepisthmioy-dodeka-ktiria-me-istoria.html

και εδώ ένας προβληματισμός:

http://www.kathimerini.gr/364362/article/politismos/arxeio-politismoy/oi-plhges-ths-a8hnaikhs-trilogias

ΠΗΓΕΣ:

http://www.culture2000.tee.gr/ATHENS/GREEK/main2.html

http://www.culture2000.tee.gr/ATHENS/GREEK/main2.html

http://www.miltoskambourides.com/images/press/140222_lifo.pdf

http://www.athensinfoguide.com/gr/wtschurches/agiosdionysiosareogapitis.htm

Photos: Μαριλένα Κοσκερίδου