Εισαγωγή

Το αφιέρωμα αυτό μπορεί να λειτουργήσει ως εικονικός ταξιδιωτικός οδηγός για ένα από τα σημαντικότερα κτίρια της Νέας Υόρκης και σίγουρα ένα τοπόσημο στον παγκόσμιο χάρτη της μοντέρνας αρχιτεκτονικής.

---

Το κτίριο που αναλύουμε εδώ, ζητήθηκε το 1954 και ολοκληρώθηκε το 1958 σύμφωνα με τα σχέδια των Mies van der Rohe και Johnson. Είναι το λεγόμενο Seagram Building και βρίσκεται επί της Park Avenue, στην καρδιά του Μανχάταν. Το κτίριο Seagram παραμένει ένα από τα γνωστότερα, περισσότερο σχολιασμένα και εμβληματικά κτίρια του μοντέρνου κόσμου (Scott, 2011).

---

Η χωρική αντίληψη

Η ιδιοφυΐα του σχεδιασμού ξεκινά από τον χειρισμό του οικοπέδου. Αρχικά, ο αρχιτέκτονας τοποθετεί το κτίριο σε υποχώρηση σε σχέση με το υπόλοιπο κτιριακό μέτωπο. Αυτή η κίνηση δημιουργεί μια αρκετά ανοιχτή πλατεία μπροστά από το κτίριο, που καταλαμβάνει μόλις το ένα τέταρτο του οικοπέδου. Συνεπώς, καθώς κανείς περπατά επί της Park Avenue αντιλαμβάνεται ένα κενό ανάμεσα στα κτίρια. Το κενό αυτό δημιουργεί ένα αίσθημα αναμονής και μυστηρίου που κορυφώνεται μόλις κανείς έρχεται αντιμέτωπος με τη θέα του μονολιθικού Seagram, ύψους 157 μ. Ακόμα, ο σχεδιασμός καθιστά τον τελικό προϋπολογισμό αρκετά υψηλό, καθώς δεν εκμεταλλεύεται τον συντελεστή δόμησης (Ποταμιάνος, 2014).

---

Η κατασκευαστική ‘αλήθεια’

Ο κύριος κατασκευαστικός φορέας του Seagram είναι ένα χαλύβδινο πλαίσιο που συντίθεται από δοκούς τύπου Ι. Ωστόσο, γενικότερα, ο χάλυβας έχει μειωμένη ικανότητα να παραλαμβάνει φορτία υπό υψηλές θερμοκρασίες, με καταστροφικές συνέπειες για την κατασκευή. Έτσι, βάσει κανονισμού, η κάθε δοκός είναι προστατευμένη από ένα πυρασφαλές περίβλημα από σκυρόδεμα. Ο Mies θεώρησε ότι η πεμπτουσία του κτιρίου, δηλαδή ο σκελετός του, θα έπρεπε να είναι εμφανής. Τελικά, η λύση του εκλέπτυνε το σχήμα της δοκού και τη μετέφερε εξωτερικά του κτιρίου καθ’ όλο το ύψος του. Οι διακοσμητικοί δοκοί τοποθετούνται ως καΐτια (που συνήθως χαρακτηρίζονται ως σιδηροτροχιές), τονίζοντας την κατακορυφότητα του Seagram. Ενώ ο Mies στηρίζει την αρχή της ”αλήθειας” μέσα από αυτή τη λύση, το παράδοξο είναι ότι αμφισβητεί την πίστη στη λειτουργικότητα. Συγκεκριμένα, το διακοσμητικό αυτό στοιχείο, παρόλο που δεν έχει λειτουργικότητα, αντιπροσωπεύει τον πυρήνα της κατασκευής με περισσότερη έμφαση και ειλικρίνεια απ’ ότι η ίδια η κατασκευή.

---

Η γωνιακή λεπτομέρεια

Ο τοίχος-μεμβράνη δεν τυλίγεται γύρω από μια γωνία αλλά σταματά σχηματίζοντας εσωτερικές γωνίες, και αποκαλύπτοντας τα πραγματικά φέροντα υποστυλώματα. Η μορφή αυτή θυμίζει παραδοσιακές αρχιτεκτονικές εκφράσεις και τονίζοντας την γλυπτικότητα της πρόσοψης. Η εμφανιζόμενη γωνία είναι ψευδής, ενώ ο τοίχος-μεμβράνη έχει το ίδιο πάχος με τα γυάλινα κουφώματα, παρόλο που έχει κατασκευαστεί έτσι ώστε να δείχνει παχύτερος.

---

Η υλικότητα

Παρόλη τη διαφάνεια και λεπτότητα του υλικού που χρησιμοποιείται, το κτίριο Seagram έχει βαριά υλική υπόσταση, ακόμα και εάν κανείς το αντικρίζει μετωπικά. Η αίσθηση αυτή δημιουργείται διότι η επίστρωση από ορείχαλκο χαρίζει οπτικό βάρος στο κτίριο. Ακόμη, ο ορείχαλκος οξειδώνεται με το πέρασμα του χρόνου, δημιουργώντας πατίνα, κάτι που προσδίδει στο κτίριο κύρος σε σχέση με άλλα γειτονικά κτίρια (Hays, 2018). Τέλος, άλλα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι ο τραβερτίνης, ο ροζ γρανίτης και το ροζ-γκρι φιμέ γυαλί, που αλλοιώνονται χρονικά με παρόμοιο τρόπο.

Πηγές

Bergera, I. (2018). Seagram Building. Retrieved January 05, 2021, from https://divisare.com/projects/382675-ludwig-mies-van-der-rohe-inaki-bergera-seagram-building

Hays, M. (2018). The Architectural Imagination. Retrieved from https://courses.edx.org/courses/course-v1:HarvardX+GSD1x+1T2017/course/

Perez, A. (2010, May 10). AD Classics: Seagram Building / Mies van der Rohe. Retrieved January 07, 2021, from https://bit.ly/38nv3QN

Schielke, T. (2014, April 29). Light Matters: Richard Kelly, The Unsung Master Behind Modern Architecture’s Greatest Buildings. Retrieved January 05, 2021, from https://www.archdaily.com/501008/light-matters-richard-kelly-the-unsung-master-behind-modern-architecture-s-greatest-buildings

Scott, F. D. (2011). An Army of Soldiers or a Meadow. Journal of the Society of Architectural Historians, 70(3), 330–353. https://doi.org/10.1525/jsah.2011.70.3.330

Ποταμιάνος, Ι. (2014). Ιστορία της αρχιτεκτονικής του 20ού αιώνα. Αντιύλη.

Δες ακόμα

ArchEyes. (2020, October 21). Seagram Building in New York by Mies Van Der Rohe. Retrieved January 03, 2021, from https://archeyes.com/seagram-building-new-york-mies-van-der-rohe