Η αρχιτεκτονική φλερτάρει συχνά με τον κινηματογράφο, άλλοτε ως χώρος στατικός, αναγκαίος για την εξέλιξη της αφήγησης, και άλλοτε ως χώρος δυναμικός που εμπλουτίζει την αφήγηση, παρέχοντας στον θεατή πληροφορίες απαραίτητες για την κατανόηση της ταινίας. Στη δεύτερη περίπτωση, όπου το δίπολο είναι περισσότερο ενεργό, παρατηρούμε διαφορετικές τεχνικές που χειρίζεται ένας σκηνοθέτης ώστε να περάσει ένα μήνυμα. Οι τεχνικές αυτές είναι ενίοτε τόσο φανερές, ώστε ο χώρος καταλήγει να αποτελεί μέρος του καστ. Μελετούμε εδώ τη σκηνογραφική συνδρομή της αρχιτεκτονικής στην ταινία του Tim Burton Edward Scissorhands ή ”Ψαλιδοχέρης”, όπως αποδόθηκε στα ελληνικά, ως παράδειγμα. Η ανάλυση γίνεται βήμα προς βήμα σύμφωνα με το πως εκτυλίσσεται το συγκεκριμένο φιλμ, που συμπληρώνει φέτος 30 χρόνια.


Η τοποθέτηση και η ταυτότητα του ”κόσμου” όπου εξελίσσεται μια αφήγηση είναι συνήθως κρίσιμη στον κινηματογράφο. Όμοια και εδώ, καθορίζει τη διάθεση του θεατή και επηρεάζει τις εικασίες του: ένας δυστοπικός κόσμος είναι δυσοίωνος, ενώ ένας πολύχρωμος και αισιόδοξος κόσμος προδιαθέτει τον θεατή για κάτι ευχάριστο. Ωστόσο, αυτός ο κανόνας έχει ανατραπεί επανειλημμένα στον κινηματογράφο: το πολύχρωμο και φωτεινό Midsommar του Ari Aster (2019) ανήκει στο σινεμά τρόμου.

Στην προκειμένη περίπτωση, ο Ψαλιδοχέρης, ένας μυστηριώδης και άτυχος ήρωας, διαμένει σε μια σκοτεινή έπαυλη, στην κορυφή ενός λόφου. Ο απρόσβλητος ψυχικός κόσμος του Edward αντικατοπτρίζεται στην εικόνα της έπαυλης, που θυμίζει εξωτερικά την τυπολογία ενός κάστρου. Ακόμα, τη μοναχικότητα του ήρωα μαρτυρά η χωρική τοποθέτηση του κάστρου, δηλαδή η απομόνωση του σε σχέση με τον υπόλοιπο ”κόσμο”. Θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει το κάστρο όπου διέμενε ο Edward ως δείγμα γοτθικής αρχιτεκτονικής, κάτι που δικαιολογείται από την επιβλητικότητα και τη γλυπτική διακοσμητικότητα, γνωρίσματα του γοτθικού ρυθμού.

Εικόνα 1: Η έπαυλη, όπως καθρεπτίζεται σε μια σκηνή της ταινίας.
Εικόνα 2: Η γλυπτική κήπου είναι μέσο έκφρασης της δημιουργικότητας του ήρωα.

Αργότερα, μια πωλήτρια μεσολαβεί και πείθει τον Edward να μετακομίσει μαζί με την οικογένειά της. Εδώ αξίζει ιδιαίτερη μνεία σε δύο κλίμακες της αρχιτεκτονικής: στην κτιριακή μονάδα αλλά και στο σύνολο όπου αυτή ανήκει. Η συγκεκριμένη γειτονιά θυμίζει εικόνες της δεκαετίας του 1980, κυρίως λόγω της πλούσιας χρωματικής παλέτας της. Η χαμηλή πυκνότητα, η επικράτηση της κατοικίας ως χρήση γης και η μαθηματική ιεραρχία του οδικού δικτύου είναι χαρακτηριστικά της πολεοδομικής αυτής τυπολογίας, που άνθισε λόγω της διαδεδομένης χρήσης του αυτοκινήτου στα μέσα του 20ου αιώνα. Συνολικά, οι κατοικίες είναι σκηνοθετημένες ως προπλάσματα, αφού τα χρώματα και η μονολιθική ογκοπλασία τους θυμίζουνε ίσως εικόνες μιας γιγάντιας φανταστικής μακέτας.

Εικόνες 3, 4, 5: Η απεικόνιση του προαστίου, παρότι είναι αληθοφανής με μια επιφανειακή ματιά, παραπέμπει τελικά σε κάτι κατασκευασμένο.

Εικόνα 6: Η ζωντανή διακόσμηση παραπέμπει στην παιδική αθωότητα που πρωταγωνιστεί συχνά στον κινηματογράφο του Tim Burton.

Εικόνα 7: Moodboard εμπνευσμένο από την ταινία. Πηγή: σύνθεση της αρθρογράφου.

Leave a Reply